Phác đồ châm cứu phục hồi liệt nửa người sau tai biến theo Đông y

Tai biến là nguyên nhân hàng đầu gây liệt nửa người, suy giảm vận động và khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày. Sau giai đoạn cấp cứu, phần lớn bệnh nhân vẫn phải đối mặt với các di chứng nên châm cứu theo Đông y thường là lựa chọn được nhiều chuyên gia khuyến nghị nhờ cơ chế thông kinh hoạt lạc, kích thích thần kinh, cải thiện tuần hoàn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ phác đồ châm cứu phục hồi liệt nửa người sau tai biến mà bạn có thể tham khảo.

Vì sao châm cứu giúp phục hồi liệt nửa người sau tai biến?

Châm cứu được xem là một trong những phương pháp hỗ trợ phục hồi di chứng tai biến hiệu quả nhờ tác động trực tiếp vào huyệt đạo – kinh lạc – hệ thần kinh. Theo quan điểm Đông y, tai biến thuộc phạm vi chứng trúng phong khiến khí huyết không lưu thông lên não và chi thể. Châm cứu có tác dụng:

• Thông kinh lạc, hoạt huyết: Kim châm tác động trực tiếp vào huyệt đạo, giải phóng tắc nghẽn khí huyết, giúp vùng liệt nhận lại tín hiệu từ hệ thần kinh trung ương.
• Kích thích thần kinh – cơ: Nghiên cứu hiện đại cho thấy châm cứu giúp tăng dẫn truyền thần kinh, kích hoạt vùng não tổn thương, giảm co cứng và cải thiện vận động.
• Tăng tuần hoàn não: Nhiều huyệt như Bách Hội, Nhân Trung, Thần Đình giúp tăng lưu lượng máu lên não, hỗ trợ phục hồi chức năng.
• Giảm lo âu, cải thiện giấc ngủ: Phục hồi sau tai biến thường khiến người bệnh căng thẳng, mất ngủ; châm cứu giúp điều hòa thần chí, hỗ trợ tâm lý hiệu quả.

Nhờ những tác dụng trên, châm cứu trở thành phương pháp phục hồi chức năng an toàn, ít tác dụng phụ và có thể áp dụng lâu dài.

Nguyên tắc điều trị trong phác đồ châm cứu Đông y

Trong phục hồi liệt nửa người sau tai biến, phác đồ châm cứu Đông y được xây dựng dựa trên 4 nguyên tắc cơ bản nhằm khôi phục hoạt động thần kinh – cơ và thúc đẩy tuần hoàn khí huyết.

• Hoạt huyết – Thông kinh lạc: Giúp khí huyết lưu thông, giảm co cứng, phục hồi vận động.
• Bình can tức phong: Ứng dụng cho trường hợp tai biến do can phong nội động.
• Bổ khí – Dưỡng huyết – Ích thận: Tăng cường chính khí, hỗ trợ phục hồi.
• Kết hợp song phương: Châm cứu, xoa bóp bấm huyệt và luyện tập phục hồi chức năng.

Mô tả kỹ thuật châm cứu trong phác đồ phục hồi liệt nửa người sau tai biến

Kỹ thuật châm cứu cho bệnh nhân liệt nửa người sau tai biến đòi hỏi bác sĩ thực hiện đúng quy trình, đảm bảo an toàn và tạo kích thích tối ưu lên hệ thần kinh – cơ. Phác đồ thường bao gồm các bước kỹ thuật sau:

• Chọn huyệt – Định vị chính xác: Bác sĩ xác định huyệt đạo dựa theo bên liệt (phải hoặc trái); mức độ yếu cơ, co cứng; tình trạng rối loạn ngôn ngữ, nuốt;… Việc xác định đúng huyệt giữ vai trò quyết định hiệu quả điều trị.
• Kỹ thuật châm bổ – tả phối hợp: Tùy từng thể bệnh, bác sĩ áp dụng bổ với huyệt giúp tăng khí huyết, phục hồi sức lực ở chi yếu; tả với huyệt có mục đích khu phong, hoạt huyết, giảm co cứng.
• Độ sâu kim và góc châm phù hợp: Với huyệt chi trên thường châm nông đến trung bình; với huyệt chi dưới và huyệt cơ lớn: châm sâu hơn để kích thích mạnh sợi cơ, góc châm thường từ 45 – 90 độ tùy vị trí và mục tiêu điều trị.
• Kỹ thuật vê kim – nâng – đẩy kích thích huyệt: Trong thời gian lưu kim, bác sĩ tiến hành vê kim, nâng  đẩy (lên xuống), gài kim (giữ kim ở vị trí ổn định) đảm bảo huyệt đã được kích hoạt.
• Ứng dụng điện châm: Điện châm được sử dụng trong hầu hết trường hợp liệt nửa người sau tai biến nhằm tăng hiệu quả dẫn truyền thần kinh với tần số là 2 – 4 Hz (xung thấp) hỗ trợ kích hoạt lại đường dẫn truyền và ngăn teo cơ.
• Lưu kim 20 – 30 phút: Thời gian lưu kim được kiểm soát 20 – 30 phút/buổi, đồng thời theo dõi mạch, huyết áp, cảm giác vùng châm, phản ứng cơ – thần kinh, sẽ điều chỉnh kích thích trong quá trình điều trị nếu cần thiết.

Đâu là các hình thức châm cứu phục hồi liệt nửa người phổ biến?

Trong phục hồi di chứng tai biến, châm cứu được áp dụng với nhiều hình thức khác nhau nhằm tối ưu tác động lên hệ thần kinh – cơ và tăng hiệu quả khôi phục vận động. Các hình thức phổ biến nhất gồm:

• Châm cứu truyền thống: Sử dụng kim châm vào các huyệt kinh lạc như Hợp Cốc, Thủ Tam Lý, Khúc Trì, Túc Tam Lý,… giúp hoạt huyết, khai thông kinh mạch, hỗ trợ phục hồi vận động.
• Điện châm: Dẫn dòng điện tần số thấp qua kim châm để tăng kích thích thần kinh – cơ, giúp tay chân bên liệt co – duỗi tốt hơn, cải thiện trương lực cơ.
• Thủy châm: Tiêm một lượng nhỏ thuốc (vitamin B1, B12 hoặc thuốc Đông y) vào huyệt nhằm tăng tác dụng điều trị, giảm co cứng và thúc đẩy phục hồi vận động.
• Cấy chỉ: Đưa chỉ catgut vào huyệt đạo để tạo kích thích kéo dài nhiều ngày, phù hợp bệnh nhân khó di chuyển hoặc cần tác động sâu, bền vững.
• Xoa bóp – bấm huyệt kết hợp châm cứu: Tăng tuần hoàn, giảm cứng khớp, hỗ trợ cải thiện cảm giác và khả năng vận động bên liệt.

Một số lưu ý khi châm cứu phục hồi liệt nửa người sau tai biến

Châm cứu phục hồi liệt nửa người sau tai biến theo Đông y được đánh giá cao về mức độ hiệu quả nên được áp dụng khá phổ biến trong việc phục hồi. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao, cần chú ý một số điều quan trọng sau đây:

• Thực hiện sớm nhưng đúng thời điểm: Châm cứu nên bắt đầu sau giai đoạn cấp tính (thường từ 7 – 14 ngày tùy tình trạng). Bác sĩ cần đánh giá huyết áp, ý thức, khả năng nuốt và tình trạng xuất huyết trước khi điều trị.
• Ưu tiên cơ sở y tế uy tín: Người bệnh nên châm cứu tại bệnh viện, phòng khám Đông y có chuyên môn về phục hồi sau tai biến để tránh sai huyệt, nhiễm trùng hoặc tai biến khi châm.
• Tuân thủ liệu trình: Châm cứu cần thực hiện đều đặn theo phác đồ (thường 15 – 30 buổi/đợt). Bỏ dở giữa chừng sẽ làm giảm hiệu quả phục hồi.
  Kết hợp vận động trị liệu: Châm cứu chỉ phát huy tối đa khi đi kèm vật lý trị liệu, xoa bóp – bấm huyệt và bài tập phục hồi chức năng phù hợp.
• Theo dõi phản ứng trong khi châm: Nếu xuất hiện chóng mặt, vã mồ hôi, tụt huyết áp, đau nhói bất thường hoặc chảy máu kéo dài tại điểm châm, cần báo ngay cho kỹ thuật viên.
• Không tự châm tại nhà: Người bệnh tai biến thường yếu, mất thăng bằng hoặc rối loạn cảm giác nên việc tự châm hoặc nhờ người không có chuyên môn rất nguy hiểm.
• Duy trì chế độ sinh hoạt hỗ trợ phục hồi: Ngủ đủ giấc, ăn nhạt, kiểm soát đường huyết – huyết áp, tránh stress để tăng hiệu quả hồi phục của hệ thần kinh.

Trên đây là những thông tin chia sẻ chi tiết về phác đồ châm cứu phục hồi liệt nửa người sau tai biến theo Đông y đang được rất nhiều bệnh nhân quan tâm, tìm hiểu. Hy vọng những thông tin trên đã giúp mọi người hiểu rõ hơn về lợi ích của châm cứu phục hồi và thực hiện đúng thời điểm để đạt được hiệu quả cao. Đừng quên nếu có thắc mắc bệnh lý cần chuyên gia hỗ trợ hãy liên hệ ngay đến hotline 0222 730 2022 để được giải đáp nhanh chóng, chính xác.