Chuyên gia giải đáp: Tai biến liệt nửa người sống bao lâu?

Tai biến mạch máu não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế tại Việt Nam. Trong đó, liệt nửa người sau tai biến là biến chứng thường gặp nhất, khiến người bệnh và gia đình không khỏi lo lắng, đặc biệt là câu hỏi: “Tai biến liệt nửa người sống bao lâu?” hay “Tuổi thọ của người bị tai biến liệt nửa người có bị rút ngắn không?”. Bài viết dưới đây sẽ được chuyên gia y tế phân tích một cách khoa học, khách quan, giúp bạn hiểu rõ về vấn đề này nhé.

Tai biến liệt nửa người là gì?

Tai biến liệt nửa người là tình trạng mất hoặc suy giảm vận động một bên cơ thể (trái hoặc phải) do tổn thương não sau tai biến mạch máu não. Tai biến mạch máu não xảy ra khi:

• Não bị thiếu máu cục bộ (tai biến nhồi máu não – chiếm khoảng 80%)
• Não bị xuất huyết (tai biến xuất huyết não – chiếm khoảng 20%)

Khi vùng não điều khiển vận động bị tổn thương, tín hiệu từ não không thể truyền xuống cơ thể, dẫn đến tình trạng liệt tay – chân cùng bên; méo miệng, nói khó hay rối loạn nuốt, suy giảm nhận thức.

Tai biến liệt nửa người sống bao lâu? – Chuyên gia trả lời

Theo các nghiên cứu y khoa và thống kê lâm sàng, không có con số cố định về tuổi thọ của người bị tai biến liệt nửa người. Tuổi thọ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau nên không thể kết luận chính xác về một mốc thời gian cụ thể đối với tất cả bệnh nhân.

Thống kê chung về tuổi thọ sau tai biến cho thấy, khoảng 70 – 80% bệnh nhân sống sót sau tai biến cấp. Trong số đó:

• 30 – 40% bị liệt nửa người mức độ khác nhau
• 10 – 15% tử vong trong năm đầu tiên nếu chăm sóc không tốt. 

Nếu được điều trị và phục hồi đúng cách, nhiều bệnh nhân có thể sống thêm 10 – 20 năm hoặc lâu hơn. Kết luận của chuyên gia chính là tai biến liệt nửa người không đồng nghĩa với “án tử”. Người bệnh hoàn toàn có thể sống lâu nếu kiểm soát tốt bệnh nền và phục hồi đúng hướng.

Các yếu tố quyết định tai biến liệt nửa người sống bao lâu

Theo nghiên cứu, thời gian sống bao lâu của người bị tai biến liệt nửa người thường được quyết định bởi rất nhiều yếu tố khác nhau, vậy đó là những yếu tố nào? Chuyên gia chỉ ra cụ thể như sau:

• Loại tai biến: Nhồi máu não hay xuất huyết não bởi tai biến nhồi máu não thường có tiên lượng tốt hơn, khả năng hồi phục và kéo dài tuổi thọ cao nhưng tai biến xuất huyết não sẽ nguy hiểm hơn, tỷ lệ tử vong và biến chứng cao hơn. Người bị xuất huyết não liệt nửa người cần theo dõi sát hơn để tránh tái phát.
• Mức độ liệt nửa người: Liệt nhẹ – Đi lại khó khăn nhưng vẫn tự sinh hoạt, tuổi thọ gần tương đương người bình thường; liệt vừa – Cần hỗ trợ sinh hoạt và nếu phục hồi tốt vẫn có thể sống lâu; liệt nặng (liệt cứng, nằm một chỗ) – Nguy cơ biến chứng cao, tuổi thọ phụ thuộc rất lớn vào chăm sóc và phòng biến chứng.
• Thời gian cấp cứu và điều trị ban đầu: Thời gian vàng là 3 – 6 giờ đầu sau tai biến quyết định 60 – 70% tiên lượng sống và phục hồi. Cấp cứu sớm thì vùng não tổn thương ít nên phục hồi tốt, sống lâu hơn nhưng cấp cứu muộn nguy cơ hoại tử não rộng gây liệt nặng, giảm tuổi thọ.
• Bệnh nền đi kèm: Người bị tai biến liệt nửa người nếu có thêm tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, rối loạn mỡ máu,… Tuổi thọ sẽ giảm đáng kể nếu không kiểm soát tốt.

Cảnh báo nguyên nhân người tai biến liệt nửa người thường tử vong

Theo chuyên gia, người tai biến liệt nửa người hiếm khi tử vong do liệt, mà chủ yếu do biến chứng phát sinh trong quá trình chăm sóc và điều trị. Những nguyên nhân nguy hiểm nhất gồm:

• Viêm phổi: Do nằm lâu, nuốt kém, dễ sặc – là nguyên nhân tử vong hàng đầu.
• Tai biến tái phát: Nguy cơ cao nếu không kiểm soát huyết áp, bỏ thuốc, sinh hoạt thiếu khoa học.
• Huyết khối – thuyên tắc mạch: Ít vận động gây cục máu đông, có thể dẫn đến đột tử.
• Loét tì đè nhiễm trùng: Vết loét lâu ngày dễ hoại tử, nhiễm trùng huyết.
• Nhiễm trùng tiết niệu: Thường gặp ở người đặt ống thông tiểu kéo dài.
• Suy kiệt, trầm cảm: Ăn uống kém, tinh thần suy sụp làm tăng nguy cơ tử vong.

Hơn 70% trường hợp tử vong sau tai biến liệt nửa người có thể phòng tránh nếu chăm sóc đúng cách, kiểm soát bệnh nền và phục hồi chức năng sớm.

Làm thế nào để người tai biến liệt nửa người sống lâu hơn?

Theo chuyên gia, người tai biến liệt nửa người hoàn toàn có thể sống lâu và ổn định nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách. Gia đình cần đặc biệt chú ý các yếu tố sau:

• Cấp cứu và điều trị đúng phác đồ: Tuân thủ thuốc điều trị, kiểm soát tốt huyết áp, tiểu đường, mỡ máu để phòng tai biến tái phát.
• Phục hồi chức năng sớm: Tập vận động, vật lý trị liệu, châm cứu, xoa bóp giúp giảm liệt, hạn chế biến chứng và kéo dài tuổi thọ.
• Phòng biến chứng nguy hiểm: Thay đổi tư thế thường xuyên, tập thở, vệ sinh tốt để tránh viêm phổi, loét tì đè, nhiễm trùng.
• Dinh dưỡng khoa học: Ăn nhạt, đủ đạm, dễ nuốt; bổ sung rau xanh, cá; uống đủ nước.
• Vận động phù hợp: Dù nằm liệt vẫn cần vận động thụ động để tránh huyết khối và teo cơ.
• Giữ tinh thần tích cực: Động viên, tránh để người bệnh trầm cảm – yếu tố làm giảm tuổi thọ đáng kể.

FAQs – Câu hỏi thường gặp

1. Liệt nửa người sau tai biến có sống được 10 năm không?

Nhiều người liệt nửa người sau tai biến vẫn sống khỏe trên 10 năm, thậm chí 15 – 20 năm nếu được điều trị đúng phác đồ, phục hồi chức năng đều đặn và kiểm soát tốt huyết áp, bệnh nền.

2. Tai biến liệt nửa người có nguy cơ tái phát không?

Có nguy cơ tái phát, đặc biệt trong 1 – 3 năm đầu sau tai biến. Nguy cơ tăng cao nếu người bệnh bỏ thuốc, huyết áp không ổn định, ăn uống – sinh hoạt thiếu khoa học hoặc không tái khám định kỳ.

3. Người nằm liệt một chỗ có sống lâu không?

Vẫn có thể sống lâu nếu được chăm sóc đúng cách, phòng tốt các biến chứng như viêm phổi, loét tì đè, nhiễm trùng và được vận động – phục hồi thụ động thường xuyên.

Trên đây là những thông tin chi tiết giải đáp cho thắc mắc tai biến liệt nửa người sống bao lâu đang được rất nhiều bệnh nhân quan tâm hiện nay. Nếu có thắc mắc khác cần chuyên gia hỗ trợ giải đáp, tư vấn nhanh chóng hãy liên hệ đến hotline 0222 730 2022 để được hỗ trợ nhé.