Châm cứu tai biến là gì? Hiểu đúng để phục hồi sau đột quỵ hiệu quả

Tai biến mạch máu não là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế lâu dài, đặc biệt là các di chứng như liệt nửa người, nói khó, méo miệng, rối loạn vận động. Bên cạnh điều trị Tây y, ngày càng nhiều người quan tâm đến châm cứu tai biến như một giải pháp hỗ trợ phục hồi. Tuy nhiên, không ít người vẫn hiểu chưa đúng về châm cứu tai biến, dẫn đến áp dụng sai thời điểm hoặc sai cách, làm giảm hiệu quả điều trị. Vậy châm cứu tai biến là gì? Có thực sự giúp phục hồi sau đột quỵ không? Đọc hết bài viết sau để biết câu trả lời.  

Châm cứu tai biến là gì?

Châm cứu tai biến là phương pháp điều trị thuộc Y học cổ truyền, sử dụng kim châm tác động vào các huyệt đạo liên quan đến hệ thần kinh, khí huyết và kinh lạc, nhằm hỗ trợ phục hồi chức năng cho người bệnh sau tai biến mạch máu não.

Mục tiêu của châm cứu tai biến không phải là “chữa khỏi” tai biến cấp, mà là:

• Khai thông kinh lạc
• Hoạt huyết, dưỡng não
• Kích thích phục hồi chức năng thần kinh
• Giảm và cải thiện các di chứng sau đột quỵ

Châm cứu thường được áp dụng ở giai đoạn sau tai biến, khi tình trạng người bệnh đã ổn định và cần tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế trước khi quyết định châm cứu chữa trị.

Tác dụng của châm cứu trong điều trị tai biến

Châm cứu là phương pháp Y học cổ truyền được ứng dụng rộng rãi trong hỗ trợ điều trị và phục hồi sau tai biến mạch máu não. Khi áp dụng đúng thời điểm và đúng kỹ thuật, châm cứu mang lại nhiều tác dụng tích cực cho người bệnh:

• Hỗ trợ phục hồi vận động: Giúp cải thiện liệt nửa người, tăng sức cơ, giảm co cứng tay chân, hỗ trợ người bệnh đi lại và sinh hoạt tốt hơn.
• Kích thích phục hồi thần kinh: Châm cứu tác động vào các huyệt đạo liên quan đến não bộ, giúp tăng lưu thông máu não và thúc đẩy tái lập dẫn truyền thần kinh.
• Cải thiện khả năng nói và nuốt: Hỗ trợ giảm méo miệng, nói khó, hạn chế sặc khi ăn uống ở người sau tai biến.
• Giảm đau, thư giãn cơ: Giúp giảm đau vai gáy, đau khớp, giảm căng cứng cơ – triệu chứng thường gặp sau đột quỵ.
• Phòng biến chứng lâu dài: Hạn chế teo cơ, cứng khớp, loét tì đè và các biến chứng do nằm lâu.
• Nâng cao chất lượng sống: Giúp người bệnh thoải mái hơn về thể chất, tinh thần và hỗ trợ phục hồi bền vững.

Tuy nhiên, châm cứu không thay thế điều trị Tây y mà đạt hiệu quả tốt nhất khi kết hợp với phục hồi chức năng, vật lý trị liệu và tuân thủ phác đồ y tế.

Đâu là thời điểm tốt nên tiến hành châm cứu tai biến?

Theo chuyên gia, châm cứu tai biến chỉ nên thực hiện khi người bệnh đã qua giai đoạn cấp và tình trạng sức khỏe ổn định. Việc chọn đúng thời điểm đóng vai trò rất quan trọng, quyết định hiệu quả phục hồi và mức độ an toàn.

Những thời điểm được khuyến cáo là:

• Sau tai biến từ 2 – 4 tuần: Khi huyết áp ổn định, không còn xuất huyết tiến triển và người bệnh tỉnh táo, không sốt, không nhiễm trùng. Đây là giai đoạn “vàng” để bắt đầu châm cứu, giúp kích thích phục hồi thần kinh và cải thiện vận động rõ rệt.
• 3 – 6 tháng đầu sau tai biến: Hiệu quả phục hồi tốt nhưng cần duy trì liệu trình kéo dài hơn
• Sau tai biến 6 tháng: Vẫn có tác dụng, nhưng quá trình hồi phục sẽ tiến triển chậm hơn và cần kiên trì.

Lưu ý: Không nên châm cứu khi tai biến đang ở giai đoạn cấp, xuất huyết não chưa ổn định, huyết áp quá cao hoặc quá thấp và người bệnh sốt cao, nhiễm trùng nặng.

Khả năng phục hồi khi thực hiện châm cứu chữa tai biến

Theo chuyên gia, châm cứu có thể hỗ trợ phục hồi chức năng đáng kể cho người sau tai biến, đặc biệt khi được áp dụng đúng thời điểm và kết hợp với phục hồi chức năng bài bản. Tuy nhiên, mức độ phục hồi không giống nhau ở mọi bệnh nhân, mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

1. Mức độ phục hồi có thể đạt được

• Liệt nhẹ – trung bình: Người bệnh có thể phục hồi tốt vận động tay chân, cải thiện khả năng đi lại, sinh hoạt gần như bình thường.
• Liệt nặng: Châm cứu giúp giảm co cứng, tăng sức cơ, cải thiện vận động từng phần và hạn chế biến chứng lâu dài.
• Rối loạn nói, méo miệng: Có thể cải thiện rõ rệt nếu châm cứu sớm và tập luyện song song.

2. Yếu tố quyết định hiệu quả phục hồi

• Thời điểm bắt đầu châm cứu: Càng sớm (sau giai đoạn cấp) hiệu quả càng cao
• Mức độ tổn thương não: Tổn thương càng nhẹ, khả năng phục hồi càng tốt
• Sự kết hợp điều trị: Châm cứu + vật lý trị liệu + thuốc Tây y
• Sự kiên trì của người bệnh: Tập luyện đều đặn giúp tiến triển bền vững

3. Thời gian thấy hiệu quả

• Sau 10 – 15 buổi châm cứu: bắt đầu cảm nhận cải thiện
• Sau 1 – 3 tháng: vận động và sinh hoạt tiến triển rõ hơn
• Sau 6 tháng: mức phục hồi đạt tương đối ổn định

Kết hợp châm cứu chữa tai biến thế nào để phục hồi tốt nhất?

Theo chuyên gia, châm cứu chỉ đạt hiệu quả tối ưu khi được kết hợp đúng cách với các phương pháp điều trị và phục hồi chức năng khác. Việc điều trị đơn lẻ thường cho kết quả chậm và không bền vững.

• Kết hợp châm cứu với điều trị Tây y: Dùng thuốc theo chỉ định để kiểm soát huyết áp, phòng tái phát tai biến và ổn định tuần hoàn não. Không tự ý bỏ thuốc khi đang châm cứu.
• Kết hợp châm cứu với phục hồi chức năng – vật lý trị liệu: Tập vận động tay chân; tập đi, tập đứng, tập nói, tập nuốt. Đây là yếu tố quyết định mức độ phục hồi vận động, giúp người bệnh tiến triển nhanh và rõ rệt hơn.
• Kết hợp châm cứu với xoa bóp – bấm huyệt: Gồm có thư giãn cơ, giảm co cứng, tăng lưu thông máu giúp châm cứu phát huy tác dụng tốt hơn.
• Kết hợp chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học: Ăn nhạt, đủ chất, dễ nuốt; hạn chế mỡ, rượu bia và nên ngủ đủ giấc, sinh hoạt điều độ.

Một số lưu ý khi tiến hành châm cứu tai biến

Để châm cứu tai biến đạt hiệu quả và đảm bảo an toàn, người bệnh và gia đình cần lưu ý những điểm quan trọng sau:

• Không châm cứu trong giai đoạn cấp: Chỉ thực hiện khi người bệnh đã qua giai đoạn nguy hiểm, huyết áp ổn định và có chỉ định chuyên môn.
• Thực hiện tại cơ sở uy tín: Châm cứu cần do bác sĩ hoặc thầy thuốc Y học cổ truyền có chuyên môn thực hiện, dụng cụ vô trùng.
• Không tự ý châm cứu tại nhà: Châm sai huyệt, sai kỹ thuật có thể gây đau, nhiễm trùng hoặc làm nặng tình trạng bệnh.
• Kết hợp điều trị đúng cách: Châm cứu chỉ là phương pháp hỗ trợ, không thay thế thuốc và phục hồi chức năng theo chỉ định Tây y.
• Theo dõi phản ứng của cơ thể: Nếu xuất hiện đau nhiều, choáng, chóng mặt, chảy máu kéo dài cần báo ngay cho người điều trị.
• Kiên trì và đúng liệu trình: Châm cứu cần thực hiện đều đặn, không nóng vội, tránh bỏ dở giữa chừng.

Như vậy, bài viết trên đã giải thích cho bạn về châm cứu tai biến là gì đang rất phổ biến hiện nay. Mong rằng những thông tin trên đã giúp mọi người hiểu hơn về tình trạng này và chủ động thăm khám, điều trị càng sớm càng tốt. Liên hệ ngay hotline 0222 730 2022 nếu bạn có thắc mắc cần chuyên gia hỗ trợ tư vấn, giải đáp nhanh chóng, chính xác.